نوق،روستای هدف گردشگری شهرستان رشتخوار

جاذبه های طبیعی وگردشگری شهرستان رشتخوار

مزار سید قوام الدین :

در فاصله یک کیلومتری شمال غرب روستای نوق و به فاصله 20 کیلومتری شهر رشتخوار مزار منسوب به سید قوام الدین قرار دارد . به باور اهالی این شخصیت از نوادگان امام موسی به جعفر (ع) است . این بنا در قرن نهم هجری بنیان گردیده و در دوره های پس از آن بازسازی شده است . بنای اولیه مزار با طرح و نقشه ای چهارضلعی دارای گنبدی زیبا به انضمام دو نورگیر و ایوان با دو غرفه و آراستگی های آن در جلوی این فضا می باشد.وجود بقعه متبرکه امام زاده سید میر قوام الدین موسوی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) موجب شده که هر ساله هزاران مسافر در ایام نوروز از مناطق مختلف کشور از این مکان بازدید ‌کنند. در مجاورت این امام زاده، مزار شیخ ابدال یکی از عارفان و بزرگان تاریخ متعلق به دوران تیموری وجود دارد که مورد احترام مردم است همجواری این دو مزار با مزار شهدای هشت سال دفاع مقدس عطر و بوی این فضای معنوی را دو چندان کرده است.همچنین در جواربقعه سید قوام الدین  درختان سرو 500 ساله بیش از پنج قرن همدم و مونس مسافران این مکان زیارتی بوده اند.از دیگر جاذبه های گردشگری این روستا  سد شهید حسینی است که این مکان تفریحی هم هر ساله به دلیل طبیعت زیبای آن برای مسافران جذاب است.با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص منطقه ، این روستا یکی از بهترین جاذبه های طبیعی و گردشگری شهرستان رشتخوارمحسوب می شود.

مزارسیدقوام الدین موسوی نوق

​

مزار شیخ ابدال واقع درشمال روستای نوق
تنگل وکوه های زیبای نوق درفصل بهار

​

یکی ازشعرای محلی درباره روستا سروده است:
هَمشَهرَیُم وَخِه بِه نُوق هَم گُذَربِکُن         اُونجَازِهَرجِهَت مُصُّفُایَ پِندَرِی
وُقتِه زِتُپَّه نُشُو قِلَر(قلعه را)نِظَرَه کُنِی     فِکرِت رِسَه کِه ثُّرَیَّایَ پِندَرِی
چِهارفَصلِ روُزِگارقِناَتاَش پُرآَووبُویَ    بَاغهَایِ میوَه اِش زِسِرحُوض تَاسِرشِرَووبُویَ
وَقتِ بَهاروُتَوِستُودِرِختَایِ میوَه اِش       مِثلِ گُلِی زِگُنبَدِمِینَایَ پِندَری

این شعر حدود چندین صفحه است که در وصف روستای زیبای نوق سروده شده اما به همین بسنده می کنیم وشمارا با پیشینه،موقعیت واداب ورسوم و…این روستای زیبا اشنا می کنیم.

روستای نوق ازتوابع بخش مرکزی شهرستان رشتخوار درحدفاصل شهرستان تربت حیدریه و17کیلومتری شهرستان رشتخوارقراردارد.این روستابا دارابودن موقعیت مکانی وژئوپولوتیکی شرایط مساعدی رابرای گردشگری درمنطقه فراهم کرده ووجود آثارتاریخی وزیارتی سیدقوام الدین موسوی با بنای زیبایش وشیخ ابدال وپیرغارازیکطرف ووجودسدشهیدحسینی وتنگل های زیبای نوق وعلی آباد دامن وچندین دهنه قنات باباغهای زیبابراین زیبایی وشکوه روستای نوق افزوده است مضافا”براینکه  وضعیت سکونتگاه های روستا وموقعیت کوهپایه ای شرایط آب وهوایی مناسبی را دراین روستا فراهم کرده است وازنظراجتماعی  هم مهمان نوازی وآداب ورسوم زیبای مردمان برشکوه زندگی ساکنان افزوده است.

روستای نوق ازتوابع بخش مرکزی شهرستان رشتخوار درحدفاصل شهرستان تربت حیدریه و17کیلومتری شهرستان رشتخوارقراردارد.این روستابا دارابودن موقعیت مکانی واجتماعی بسیار مطلوب اهمیت بالایی در بین روستاهای این شهرستان دارد.

وجودطبیعت منحصربه فرد اماکن زیارتی وتفریحی دراین روستا باعث گردیده که افراد بسیاری از شهروروستاهای همجواراوقات خوشی رادراین روستاسپری کنند.

این روستاقدمت بسیارزیادی داردوجوداثارباستانی سنگ هاوسایرمواردمکشوفه دلیل برقدمت بالای این روستامی باشد.

علامه دهخدانیزدرلغت نامه خودبه روستای نوق اشاره داشته ومنبع معاش مردم راازراه کشت بادام وپنبه بیان نموده است.

روستای نوق دربین سایرروستاهای همجواربه نوک نیزمشهورمی باشدکه نوک شایدبه معنی قرارگرفتن روستادرمسیرارتفاعات این روستامی باشدبه هرحال نوق ممکن است جمع ناقه به معنی شترباشدکه درگذشته های دورکاروان های زیادی ازاین مسیرعبورمی کردند. درادامه مقاله به وضعیت جغرافیایی واجتماعی و…می پردازیم.

موقعیت جغرافیایی:

روستای نوق درشمال غرب شهرستان رشتخوار وا قع می باشد که فاصله تا جاده اصلی 9 کیلومتروفاصله جاده اصلی تا شهرستان 10 کیلومتر می باشد این روستا از شمال به ارتفاعات ، ازشرق به روستای براکوه واز غرب به روستای علی آباد دامن واز جنوب به روستای آبنیه منتهی می گردد .وضعیت آب وهوایی روستا نسبت به سایرروستاها، بخاطر کوهپایه ای بودن مطلوبتر می باشد وجودکوهپایه ودامنه ها،باغات؛قنوات صفای خاصی به روستا بخشیده است.

موقعیت اجتماعی:

روستای نوق بادارابودن بیش از 550 خانوار جزء روستاهای پرجمعیت شهرستان رشتخوار می باشد که بعداز روستای  فتح آباد درشهرستان رشتخوارقرارداردعلیرغم کمبود امکانات بویژه درگذشته نظیردوربودن راه ونبود وسایل نقلیه وهمچنین مشکلات مالی ،افراد این روستا به تحصیل علم ودانش اهمیت بسزائی قائلندبطوریکه ازلحاظ وجود فارغ التحصیلان دانشگاهی  وسطح سواد مردم باتوجه به جمعیت روستادرسطح شهرستان مقام اول راازلحاظتعدادمحصلین،دانشجویان وفرهنگیان دارا  می باشد.تعدادفارغ التحصیلان روستا بیش از80 نفربامدارک دکترا،فوق لیسانس ولیسانس وفوق دیپلم وتعداد دانشجو ودیپلم بالغ بر150 نفر می باشدتعداددانش آموزان درمقاطع مختلف تحصیلی  بیش از550 نفر         می باشنددوری ازتجمل گرایی ،برگزاری مراسم ساده عروسی وعزا ازویژگیهای خاص مردم این روستا می باشد.

وضعیت اشتغال:

امرار معاش بسیاری ازمردم روستااز راه کشاورزی دریازده رشته قنات روستا می باشدکه باتوجه به عدم وجود زمین کافی وخشکسالیها که باعث خشک شدن قنوات گردیدهرخانوار باکشاورزی تنها مایحتاج اولیه زندگی خود راتامین می کنند تنها محصول که برای خانوار درآمدزا می باشد زعفران است که درصورت وجود آب کافی اراضی این روستا استعدادبالایی برای تولیدزعفران دارند درگذشته صنعت فرش وفرش بافی ،دستمال بافی ،تهیه پارچه ،گلیم وجاجیم بافی و…رونق بسیارزیادی دراین روستا داشت بطوریکه بیشتر مردم به این کار مشغول بودندباوجودمشکلات صادرات فرش ونبودسازمان حمایتی ونداشتن بیمه وامنیت شغلی اوضاع فرش بافی روستا بهم ریخت وبسیاری ازجوانها هنرخود رادراین زمینه به فراموشی سپردند.

عده ای ازاهالی هرسال برای کارکردن بهمراه خانواده خود به کوره های آجر پزی می روندوکارهای طاقت فرسا راتااول مهر که به روستا برمی گردندانجام می دهندوتا فصل کار بعدی بیکار می باشندکه این نوع فعالیتها عمدتا”ازنوع مشاغل فصلی است.

اماکن زیارتی وتفریحی:

وجود زیارتگاه سید قوام الدین در روستافضای معنوی خاصی برای اهالی ومردم شهرستان بخشیده است این ز یارتگاه که بنابرمکتوبات حک شده برسنگها وکتیبه های یافت شده از سال 648هجری قمری پا بر جاست همواره محل زیارت زائران بوده است آثار باستانی دیگری نیز نظیر شیخ ابدال که مسجد سنگی بزرگی با یک متر ضخامت دیوار،پیر غار،مزار شیخ نورالدین دراین روستاوجود دارد که تا کنون تحقیقاتی در زمینه قدمت وثبت آنها انجام شده است.وجود بند خاکی به ارتفاع 14متردر سمت شمال روستا مکان مناسبی برای بازدیدکنندگان وزائرین می باشد.تنگل نوق،تنگل علی اباد دامن وکلاته ترک از دره های  ییلاقی روستا می باشد که در مسیر ار تفاعات بوده وطبیعت بسیار خوبی دارد که از تفرجگاهای بسیار نادر شهرستان رشتخوار می باشدواین روستا را درزمره دهکده هدف توریستی در شهرستان رشتخوار تبدیل نموده است.

مسائل ومشکلات:

 کوهپایه ای بودن روستاونبود زمین مسطح جهت ساخت وساز،عدم وجودامنیت کافی در گذشته بافت مسکونی روستا بسیار متراکم می باشد بطوریکه کوچه های باریک و تنگ خانه های گلی از ویژگیهای بارز آن می باشد و با توجه به حجم بالای زائرین و بازدیدکنندگان نیاز به اجرای طرح بهسازی روستا می باشداگرچه که امروزه این مشکل بااحداث شهرک حاشیه روستا واحداث کنارگذرتاحدودی حل شده است. همچنین با توجه به تعداد زیاد دانش آموزان متوسطه نیاز به احداث دبیرستان در روستا می باشد که سالانه بالغ بر150نفردانش آموزدختروپسرمقطع متوسطه این روستا به شهرها وروستاهای مجاورمهاجرت می کنندو از مهمترین مسائل دیگرعدم طرحهای اشتغال زا  در بخش صنایع رو ستایی ،کشاورزی و       دا مداری می باشد .نمونه ای ازتصاویردیدنی روستا درذیل آورده می شود امیداست که مورد پسند واقع شود.

عکس هوایی روستای نوق

​

عکس مزارسیدقوام الین موسوی

​

باغ های انگورنوق

​

باغات انارنوق

زعفران نوق

همچنین روستای توریستی نوق یکی از عمده ترین تولیدکنندگان با کیفیت طلای سرخ که یکی از استراتژیکی ترین محصولات کشاورزی منطقه است می باشد که درزمره طلایه داران تولید آین محصول درشهرستان رشتخوار بعدازفتح اباد به شمار می آید .

کوره های شیره پزی انگوردرنوق(چِرَشک)

شیره انگورنوق در کل ایران نزدیک به ۱۰۰ نوع انگور کشت می شود. البته فکر نکنید که از هر نوع انگوری شیره         می گیرند، خیر. درواقع انگورهایی که درشت و خیلی شیرین بوده و در موقع رشد کمتر آب خورده باشند یعنی درختشان کمتر آبیاری شده باشد به درد شیره گرفتن می خورند. «گاش انگور» در گیلان، «دیوانگور» در مازندران، «انگور فرنگی» در استان مرکزی، «انگور عسگری» در اردبیل و اطراف تبریز و «انگور خیار-عسکری-زرجم-لعل و…» در خراسان وخصوصا”منطقه رشتخوارکمتر به صورت عادی مصرف می شوند و دلیل تولید آنها، گرفتن شیره از این نوع انگورهاست. شیره را امروزه به ۲ روش اصلی تهیه می کنند؛ شیوه سنتی و شیوه صنعتی. ▪ روش سنتی تهیه شیره انگور بعد از شستن انگورها، آنها را له کرده و آبشان را می گیرند؛ سپس خاک شیره که  معدن آن درمنطقه است را به آن اضافه می کنندکه دراین منطقه به شکل سنتی اماکاملا”بهداشتی شیره انگورتولیدمی شود. اما خاک شیره چیست؟ خاک شیره خاکی است با ترکیب بالای املاح معدنی که در معدن مخصوص روستای نوق یافت می شود. این نوع خاک در روستاهای اطراف به مقدار زیاد یافت می شود. خاک شیره را معمولا  به آب انگور اضافه می کنند؛ چون خاک حرارت ندیده باعث گل آلودشدن آب انگور    می شود و در ضمن ممکن است اگر خاک شیره را به آ ن اضافه نکنند، در موقع جوشاندن آب انگور، ترش شود و به اصطلاح شراب شود. آب انگور که به آن خاک شیره اضافه کرده اند را یک شب نگه می دارندومدتی به هم می زنند، سپس به وسیله پارچه های مخصوص، آن را صاف کرده و خاک را از آن جدا می کنند. بعد آب انگور جداشده از خاک را بعد از ۲ ساعت می جوشانند. تولیدکنندگان شیره سنتی درروستامعتقدند اگر آب انگور جدا شده از خاک شیره را از اول در ظرف های بزرگ رویی بریزند و بجوشانند، آب انگور زودتر قوام می آید و زودتر به مرحله کشدارشدن می رسد، درحالی که رنگ قهوه ای روشن و شفاف خواهد داشت اما اگر آب انگور جدا شده از خاک شیره را از اول در دیگ های مسی بریزند و در آنها بجوشانند، زمان بیشتری طول می کشد تا آ ب انگور قوام بیاید و کشدار شود و در نتیجه به خاطر جوشیدن زیاد، تیره رنگ است و محصول نهایی هم سفت تر خواهد بود.(به قولی خاک جوش می شود) ▪ نکته: شیره انگور نوق نیمه سفت است و با رنگ قهوه ای خیلی روشن وشفاف وبراّق مشخص می شود. ▪ نکته: شیره انگوردارای خاصیت های زیادی است که ازنظرعلمی اثبات شده است. کوره داران معروف شیره پزی نوق درگذشته مرحوم حاج عزیزا…ماژور-مرحوم شیخ محمدرضاصادقی-مرحوم حاج علی صادقی-مرحوم خدادادزارع ومرحوم کربلایی حسن حاجبی بوده اند واکنون آقایان حبیب ا…پهلوان-غلامعباس علیزاده-کربلایی عباس زارع-علی اکبرپهلوان و…هستند که به این شغل درروستا مشغول هستند وسالانه حدود 5الی6تن شیره  انگوردراین روستا تولید می شود. اینک نمونه ای ازتصاویر کوره شیره پزی انگور(چِرَشک)درروستای نوق ارائه می شود. ​

​

​

سدشهیدحسینی نوق

​

حسینیه بزرگ ثارا…درحال احداث نوق1391

​

حسینیه تجهیزشده روستا1395

​

مرمت وبازسازی مزارسیدقوام الدین

​

این مطالب گوشه ای ازویژگی های روستای نوق بود که صرفآبه جهت استفاده محققین در تحقیقات علمی وجهت معرفی روستا ارائه شده است .امیداست که موثر واقع شود .درادامه منتظرنظرات وپیشنهادات ارزشمندشماهستیم.

​

​